Berlin ayısı… Sahi kentin maskotu neden bir ayı? Berlin’in ayı figürü ile uzun bir geçmişi var. Üstelik 14. yüzyılda bu soruyu aydınlatabilecek belgeler bir yangınla birlikte yok olduğu için, Berlin ayısı üzerindeki sır perdesini tam olarak kaldırmak mümkün değil. Berlin ayısının tarihi önemi ile ilgili, ancak, bazı tahminler yürütebiliriz.
Bugünkü Berlin’in miladı olarak 1237 yılı işaret ediliyor. 1280 yılına gelindiğindeyse şehrin sembolü olarak bilinen ayı figürünün ilk kullanımlarına rastlıyoruz. 1280’de kullanılmaya başlanan şehir mühründe, Kutsal Roma İmparatorluğu’nun sembolü olan şahin figürüne ayı figürü de ekleniyor. Hatta şehir mühürleri 20. yüzyıla değin farklı biçimler almış olsa da, ayı figürünün önemli ölçüde korunduğu söylenebilir.
20. yüzyılda da şehrin bayrağında yerini aldı. Kent, ikiye bölündüğü dönemlerde iki farklı bayrağa sahip olsa da, ayı figür her iki kesimin bayrağında da küçük farklılıklarla birlikte kullanılmaya devam etti. 1913 yılında kullanılmaya başlanan bayrak, 1954 yılında sadece Batı Berlin’in bayrağıydı. Şehrin (ve Almanya’nın) yeniden birleştiği 1990 yılındaysa kentin tek bir bayrağı bulunuyor. Peki nedir bu ayı figürünün sırrı? Birkaç tez var.
- Kentin sembolü olarak ayı figürünün seçilmesi muhtemelen bu bölgenin Alman Hıristiyanların yerleşim yeri olmasında da büyük bir rolü olan Brandenburg valisi 1. Albrecht’in lakabından geliyor. Askeri başarıları ve cesareti nedeniyle “Ayı” lakabı alıyor çünkü. Ama 1. Albrecht’in lakabının nasıl olup da Berlin’in maskotuna dönüştüğü konusunda fazla detay bilmiyoruz.
- İkinci tez şehrin adından yola çıkıyor. Almancada ayı anlamına gelen “bär” sözcüğü fonetik olarak şehrin adına çok yakın. Ancak bu tezin doğruluğuna ilişkin güçlü şüpheler var. Çünkü Berlin adının Slav dillerinden geldiği biliniyor. Yine de, bu fonetik benzerlik sayesinde, ayı figürünün şehrin maskotu olarak benimsenmesi ve yüzyıllarca sürdürülmesinde etkili olduğunu düşünebiliriz.
- Üçüncü hikaye ise şehrin hinterlandının ayı popülasyonu için de önemli bir yaşam alanı olduğu fikrine dayanıyor. Ama bu tez ayı figürünün neden Berlin’in kimliği haline geldiğine dair hiçbir şey anlatmıyor.