Medyada dijitalleşmenin izlerini online haber sitelerinden, sosyal medya platformlarından, streaming platformlarından sürdüğümüz bir vaka-ı adiye artık. Bu gelişmelerin belki de en sessiz gerçekleşeni ise günbegün yepyeni özgün içerikleriyle podcast‘ler. Bu kendine özgü yeni medya formunu radyoyla (o da söz konusu olacaksa sadece belirli -konuşmaya dayalı- içerikler) ya da sözlü kültüre içkin modern öncesi iletişim biçimleriyle kıyaslayabiliriz elbette. Ya da hiç bu çabaya girmeden podcast kültürünü kendinden menkul, dijital çağın en özgün medya formlarından biri olarak ele almayı seçebiliriz. Çünkü adı sanıyla kendine özgülüğünü ilan ediyor podcast. Sahi ne demek ola ki!
Apple’ın İngilizceye, ve görünüşe bakılırsa Türkçe de dahil pek çok başka dile de, miras bıraktığı bu sözcüğü tercüme etmek ve Türkçe karşılığı üzerine düşünmek pek mümkün görünmüyor. Çünkü Apple’ın müzik dinleme cihazı iPod ile broadcast (yayınlama) sözcüklerinin birleşimiyle türetilmiş. Ama işin en enteresan taraflarından biri, gündelik dilimize yerleşmiş olan bu sözcüğü kökenlerinden habersiz kullanmaya devam ediyoruz. Kelimenin Türkçeye de bu denli hızla yerleşmesi bu medya kültürünün sessizce büyümesi ve kendi küçük dinleyici kitlesini yaratmasına borçlu. Görünüşe bakılırsa sözcüğün yabancılığını bir nebze hafifletecek uyarlamalar üzerine düşünmeye fırsat vermeden yerini yaptı bu kültür. Artık Türkçede de çok özgün içerikler var ve çoğalmaya da devam ediyor. Komedyenler, radyo tiyatrosu arşivleri, sohbet programları derken arşiv her geçen gün büyüyor. Burada bilhassa merak eden, bilmeye/öğrenmeye doymayan kulaklara hitap eden en iyi podcast serilerinden bir seçki derledik. Bunları hala keşfetmediyseniz şans verin.
Podcast dünyasının en özgün içeriklerinden biri Özgür Mumcu ve Eray Özer’in hazırladığı Yeni Haller. Ansiklopedilerden hijyene kültür tarihinin tuhaf hikayelerinden K-Pop, post-truth ve nefret gibi bugünün meselelerine değin çok çeşitli konularda yaptıkları kapsamlı okumalar üzerine sohbetlere dayalı kurulu her bir bölüm bizi ele aldığı konunun detayları içerisinde bir yolculuğa davet ediyor.
Nilay Örnek’in hazırladığı Nasıl Olunur? çok farklı meslekler, beceriler ya da ilgi alanlarında uzmanlaşmış kişilere yöneltilen bir soruya dayanıyor asında. İşte adı üstünde: Nasıl olunur? Her bir programda konuğuyla bu soru etrafındaki sohbetler hem ilham kaynağı hem de bir saygı duruşu niteliği taşıyor. Sayıları 100’ü aşan bu programlarda çok fazla hikaye var.
Tamamen iklim krizine adanmış bir podcast serisi olan Esmiyor olmazsa olmazlardan bir diğeri. Yaklaşık 30 dakikalık bölümleriyle beslenmeden modaya, seyahatten aktivizme, teknolojik gelişmelerden orman yangınlarına ilgili konuklarıyla çok öğretici sohbetler gerçekleştiriliyor. Gezegenin seyirlik bir belgesel konusu olmaktan çıkıp meselelerimizin en başında gelmesi gerektiğini anlamak için buraya kulak vermek gerekiyor.
Mirgün Cabas ve Can Kozanoğlu’nun hazırladığı Nereden Başlasam? farklı disiplinlerden uzmanlara alanın temel kavramlarını, tartışma eksenlerini sorarak ilerliyor. Her bölüm sonunun sabit sorusu ise programın isim kaynağı: Daha fazlasını bilmek için ise gidilmesi gereken temel kaynaklar anlatılıyor. Ne yazık ki 50. bölümüyle son bulan bu seriyi hala dinlemeyenler için burada bir hazine yatıyor.